Gốm vuốt tay là gì? Cách lựa chọn sản phẩm gốm vuốt tay chất lượng

Những sản phẩm gốm thủ công vuốt tay luôn đựng nhiều tâm tư tình cảm của nghệ nhân , vì thế phải có duyên, phải trân quý sự tinh tế mới có thể cảm nhận được từng độ nặng, đường nét, màu sắc mà đôi tay ấy mang lại.

Gốm vuốt tay ở Việt Nam trước đây chỉ có gốm ở làng Phù Lãng là được sản xuất nhiều, do đất sét ở đây không thể dùng khuôn được. Tuy nhiên men màu của loại gốm vuốt tay này không đa dạng cũng là một hạn chế, vì vẻ đẹp của các bài men tự nhiên trên gốm sẽ nâng giá trị của sản phẩm lên rất nhiều. Ở miền nam, người ta cũng làm gốm vuốt tay, nhưng chủ yếu vuốt các loại lu chậu khá to, mang tính ứng dụng nhiều hơn để sưu tầm. Một dòng sản phẩm gốm vuốt tay mang đậm giá trị mỹ thuật, sáng tạo với men màu đa dạng đang rất quý hiếm trong kho tàng gốm Việt đương đại.

Gốm Bát Tràng xưa kia dày dặn, thô nhưng mượt mà, uyển chuyển với từng đường vuốt tay, xoay cối. Vì được làm hoàn toàn bằng tay, nên mỗi cái đều có một vẻ đẹp riêng biệt, dẫu có cùng loại, cùng hình dáng thì người ta vẫn dễ dàng tìm ra những điểm khác nhau mà chọn lựa. Thế nhưng, thứ gốm trong ký ức một thời bền ở đất, đẹp ở nước men, ngày nay dường như mất tích tại chợ Bát Tràng.

Kinh tế phát triển cũng có những mặt trái của nó. Làng gốm sứ Bát Tràng đi lên cũng nhờ những bước tiến hiện đại của khoa học kỹ thuật. Gốm công nghiệp dần dần xuất hiện, những bộ khuôn hình, những chiếc máy làm gốm được tậu về. Rất nhiều người chạy theo thứ gốm mà trăm cái như một, chỉ cần một cái dập khuôn, người ta có thể cho ra đời vài chục cho đến cả trăm cái bình gốm.

Người ta dần không có đủ khả năng tạo ra nước men đẹp cho cả đống đồ gốm phơi ngoài kia, rồi thứ men rẻ tiền vì thế cũng thế chân chất men ngày xưa. Nếu không phải là người sành về gốm, thì chắc hẳn ai cũng bị hút mắt bởi đống đồ gốm đa dạng và đầy màu sắc phơi bày bên trong những cửa hàng hào nhoáng kia. Dường như, người Bát Tràng nay đang rũ bỏ những tinh hoa gốm cổ một thời để chạy theo một thứ hàng hóa cho lợi nhuận cao, nhưng những giá trị, những tinh hoa cũng dường như cũng không còn đọng lại bấy nhiêu trên những chiếc bình gốm.

1. Gốm vuốt tay là gì?

Gốm vuốt tay là loại gốm truyền thống được tạo hình trực tiếp dưới đôi bàn tay người nghệ nhân trên bàn xoay. Đây là cách làm cầy kỳ và yêu cầu người thợ làm có tay nghề cao để có thể hoàn thiện sản phẩm, bởi vì để có thể làm một sản phẩm gốm bằng phương pháp vuốt tay thì người thợ cần trải qua rất nhiều công đoạn từ: chọn đất sét, xử lý đất, tạo hình, phơi sấy,...

Tuy nhiên các sản phẩm được làm bằng phương pháp vuốt tay thường có giá trị cao hơn so với các sản phẩm đổ khuôn bởi tính độc bản, tinh xảo cũng như chứa đầy công sức của người nghệ ngân tạo ra nó. Các sản phẩm gốm vuốt tay thường có các xoáy đặc trưng ở đáy bình và có trọng lượng nặng hơn vì khi tạo hình nếu lớp gốm quá mỏng sẽ khó tạo hình.

2. Cách phân biệt gốm vuốt tay và gốm đổ khuôn

Để phần biệt gốm vuốt tay và gốm đổ khuôn ta dựa vào các yếu tố sau:

- Vết hằn tròn ở đáy bình

Nếu ở phần đáy của bình có các vết hằn vòng tròn đều nhau thì có thể đây là một sản phẩm gốm vuốt tay, bởi lẽ khi tạo hình bằng tay sẽ dùng đến bàn xoay, trên các bàn xoay này có các gờ hình tròn giúp tăng ma sát tránh việc gốm bị văng ra khi quay.

- Dấu vuốt tay ở mặt trong của bình

Các bạn hãy nhìn vào nòng trong của bình, nếu ở trong lòng các các đường vòng giống như hình thì rất có thể đây là gốm vuốt tay, đây chính là dấu ấn của đôi bàn tay người nghệ nhân khi xoay vòng và tạo hình sản phẩm.

- Trọng lượng gốm vuốt tay nặng hơn

Gốm vuốt tay thông thường sẽ nặng hơn bởi vì thành phần đất làm gốm vuốt tay đặc hơn, đồng thời với đó khi tạo hình người nghệ nhân cần dùng một lượng đất nhiều hơn để tạo hình sản phẩm.

3. Cách lựa chọn sản phẩm gốm vuốt tay chất lượng

Để cho đơn giản, các khách hàng nên chọn sản phẩm có nước men mịn, trắng trong, bóng láng, ít chấm đen nhỏ, không nhăn nhúm, hoa văn có lớp phủ bảo vệ để không bị trầy tróc, không thấm nước. Khi chọn mua hãy dùng ngón tay gõ vào đồ sứ, nếu nghe thấy tiếng kêu coong coong như kim loại thì là đồ tốt.

Ngoài ra, đồ sứ tốt có khả năng chịu được va chạm, kể cả khi gõ mạnh 2 chiếc bát vào nhau cũng không bị vỡ. Khách hàng dùng có thể úp ngược 2 sản phẩm trong cùng một bộ vào nhau để xem độ tròn méo, cong vênh của sản phẩm.

Hàng gốm sứ kém chất lượng khi sờ vào thấy nhám tay, chi tiết hoa văn, màu nổi cộm trên mặt men. Đặc biệt, khách hàng nên cẩn trọng với những ly, cốc độc đáo làm quà tặng bởi có thể hoa văn được dán, vẽ, lên men chỉ nung ở nhiệt độ thấp để giữ màu nên không loại bỏ được độc tố chì. Độ thôi nhiễm chì sẽ càng cao khi đựng đồ ăn nóng, đồ chua hay nước hoa quả. Người tiêu dùng tránh sử dụng đồ gốm sứ gia dụng trôi nổi, không rõ nguồn gốc.

Người tiêu dùng lưu ý không sử dụng bát, đĩa khi lớp men bị mòn nhanh, bong tróc lớp men bóng hoặc rạn nứt. Với đồ sứ viền kim loại hoặc mạ vàng, không nên rửa bằng máy rửa bát, không dùng trong lò vi sóng. Bên cạnh đó, không nên muối dưa, cà trong bình sứ hoặc gốm tráng men.

HuyenmyDecor tự hào là đơn vị chuyên sản xuất, cung cấp hàng ngàn sản phẩm decor trang trí nội thất, quà tặng tân gia, quà tặng cao cấp, hiện đại, giá rẻ nhất tại Hà Nội, HCM nói riêng và Việt Nam nói chung.